Diyanet İşleri İslam İlmihali

İÇİNDEKİLER

1.CİLT

Birinci Bölüm Din ve Mahiyeti

I. DİN KELİMESİ1

II. DİNİN TANIMI3

III. DİNİN KAYNACI5

IV. DİNİN ÖNEMİ6

V. DİNLERİN TASNİFİ8

VI. DİĞER DİNLER ve İSLÂM 10

İkinci Bölüm İslâm Dini

I. İSLÂM DİNİNİN MAHİYETİ15

II. TARİHÎ SÜREÇ19

A) İTİKADÎ FIRKALAR 21

a) Selefiyye24

b) Eş‘ariyye25

c) Mâtürîdiyye26

d) Mu'tezile 27

e) Cebriyye28

f) Hâricîlik29

g) Şia29

B) FIKIH MEZHEPLERİ31

a) Kavram ve Tarihçe31

b) Fıkıh Mezhepleri34

c) Mezhebe Bağlılık ve Telfik 40

aa) Mezhebe Bağlanmanın Tarihî ve Fikrî Temelleri 41

bb) Tek Mezhebe Bağlılık45

cc) Telfik46

C) TASAVVUF48

a) Tasavvuf! Düşüncenin Dinî ve Fikrî Temelleri48

b) Tarihî Gelişim55

c) Tasavvufta Örgütlenme Dönemi58

d) Tasavvufta Kurumlaşma Dönemi60

e) Tasavvufta Sapmalar 62

f) İlkeler65

Üçüncü Bölüm Akaid

I. İMAN68

A) İMANIN TANIMI ve KAPSAMI68

B) İCMÂLÎ ve TAFSİLİ İMAN 70

a) İcmâlî İman70

b) Tafsîlî İman71

C) TAKLİDİ ve TAHKİKİ İMAN71

D) İMAN ile AMEL ARASINDAKİ BAĞ72

a) Amel İmanın Aynlmaz Parçası Değildir72

b) Amelin Gerekliliği ve İmanla Olan İlgisi73

E) İMANIN ARTMASI ve EKSİLMESİ73

F) İMANIN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI74

G) İMAN-İSLÂM İLİŞKİSİ75

H) BÜYÜK GÜNAH KAVRAMI76

I) TASDİK ve İNKÂR BAKIMINDAN İNSANLAR 77

a) Mümin 77

b) Kâfir77

c) Münafık 77

]) KÜFÜR ve ŞİRK78

K) İMAN ile KÜFÜR ARASINDAKİ SINIR79

L) TEKFİR79

II. İMAN ESASLARI 81

A) ALLAH’A İMAN82

a) Allah İnancı 82

b) Allah’ın Varlığı ve Birliği83

c) Allah’ın Varlığının Delilleri 84

d) Allah’ın İsim ve Sıfatlan85

1. "Allah" Özel İsmi85

2. İsm-i A’zam85

3. Esmâ-i Hüsnâ85

4. Allah'ın Sıfatlan87

aa) Zâti Sıfatlar88

bb) Sübûtî Sıfatlar 89

B) MELEKLERE İMAN92

a) Melek Kavramı ve Meleklere İman 92

b) Meleklerin Mahiyeti92

c) Meleklerin Özellikleri92

d) Meleklerin Görevleri ve Çeşitleri94

e) İnsanlarla Melekler Arasındaki Üstünlük Derecesi95

f) Cin ve Şeytan 96

aa) Cin96

bb) Şeytan 98

C) KİTAPLARA İMAN99

a) İlâhî Kitap Kavramı ve Kitaplara İman 99

b) İlâhî Kitaplar101

aa) Suhuf101

bb) Tevrat101

cc) Zebur 102

dd) İncil102

ee) Kur’an102

1. Kur'an’m Nüzûlü 103

2. Kur’an’m Muhtevası103

3. Kur’an’ın Mûcize Oluşu 105

4. Kur’an'ı Diğer Kutsal Kitaplardan Ayıran Özellikler 105

D) PEYGAMBERLERE İMAN106

a) Peygamber Kavramı ve Peygamberlere İman106

b) Peygambere Olan İhtiyaç ve Peygamber Gönderilmesindeki Hikmet 108

c)Peygamberlerin Sıfatlan109

d) Kur’an’da Adı Geçen Peygamberler110

e) Peygamberlik Dereceleri110

f) Peygamberlik ve Vahiy112

g) Peygamberliğin İspatı113

aa) Mûcize 113

bb) Diğer Olağan Üstü Haller115

h) Hz. Muhammed’in Peygamberliğinin İspatı (Mûcizeleri) 115

aa) Mânevî (aklî) Mûcize Olan Kur’an Mûcizesi115

bb) Hissî Mûcizeler116

cc) Haber Şeklindeki Mûcizeler117

E) ÂHİRETEİMAN117

a) Âhiret Günü ve Âhirete İman117

b) Âhiretin Varlığının İspatı119

c) Âhiret Hayatının Devreleri120

aa) Kabir Hayatı (Berzah)121

bb) Kıyamet ve Kıyamet Alâmetleri121

1. Kıyametin Kopacağı Zaman122

2. Kıyamet Alâmetleri (Eşrâtü’s-Sâat)123

3. Sûr ve Sûra Üfürüş 124

cc) Ba’s (Yeniden Dirilme) ve Âhiret Halleri125

1. Ba’s125

2. Haşir ve Mahşer126

3. Amel Defterlerinin Dağıtılması127

4. Hesap ve Sual 127

5. Mîzan128

6. Sırat128

7. Havuz128

8. Şefaat129

9. A‘râf129

10. Cehennem130

11. Cennet 131

F) KAZÂ ve KADERE İMAN132

a) Kazâ ve Kaderin Anlamlan132

b) Kazâ ve Kadere İman 133

c) Kader ve Kazâ ile İlgili Âyet ve Hadisler134

d) İnsanın İradeli Fiilleri ve Fiillerinin Yaratılması135

aa) Allah’ın ve İnsanın İradesi135

bb) İnsan İradesi ve Fiildeki Rolü136

cc) İnsanın Fiillerinin Yaratılması136

e) Tevekkül137

f) Hayır ve Şer138

g) Rızık139

h) Ecel 140

Dördüncü Bölüm Fıkıh

I. KAVRAM141

II. KAYNAK ve METOT143

A) GENEL OLARAK143

B) DELİLLER144

a) Kitap145

b) Sünnet 145

c) İcmâ146

d) Kıyas148

e) İstihsan149

f) İstislâh (Mesâlih-i Mürsele)151

g) Örf ve Adet 151

h) İstishâb152

ı) Sahâbe Sözü 153

j) İslâm Öncesi Şeriatlar153

k) Sedd-i Zerâi' 154

C) RE’Yve İCTİHAD155

III. MÜKELLEFİYET ve HÜKÜM 157

A) EHLİYET157

B) HÜKÜM160

a) Vaz'î Hüküm161

b) Teklifi Hükümler (Mükellefin Fiilleri)163

aa) Beş Temel Teklifi Hüküm164

1. VÂCİP164

a) Farz 165

b) Vâcip166

2. MENDUP167

a) Sünnet167

b) Müstehap169

3. MUBAH 169

a) Câiz171

b) Helâl172

4. MEKRUH172

a) Tahrîmen Mekruh173

b) Tenzîhen Mekruh174

5. HARAM174

a) Haram Fiillerin Nevileri 175

1. Haram li-aynihî175

2. Haram li-gayrihî175

b) Haramlık Hükmü İfade Eden Lafızlar176

c) Haram Hükmünü Belirleme Yetkisi176

d) Haramdan Kaçınmanın Önemi177

bb) Azimet ve Ruhsat178

IV. İLMİHAL180

Beşinci Bölüm Temizlik

I. İLKELER ve AMAÇLAR183

II. MADDÎ ve HÜKMÎ TEMİZLİK185

A) SULARIN HÜKMÜ 186

a) Mutlak Su - Mukayyet su187

b) Durgun Su - Akar Su188

B) MADDÎ ve HÜKMÎ KİRLİLİK190

a) Necâset190

b) Hades 192

C) TEMİZLEME YOLLARI192

a) Depo ve Kuyuların Temizlenmesi192

b) İstibrâ ve İstincâ193

III. ABDEST 195

A) MAHİYETİ ve ÖNEMİ195

B) ABDESTİN GEREKLİLİĞİ195

C) ABDESTİN FARZLARI197

D) ABDESTİN SÜNNETLERİ ve ÂDÂBI198

E) ABDESTİ BOZAN DURUMLAR199

F) ABDESTİN ŞEKLİ200

G) ÖZÜRLÜNÜN ABDESTİ201

H) MESH202

a) Mest Üzerine Mesh202

b) Sargı Üzerine Mesh203

IV. GUSÜL 204

A) GUSLÜ GEREKTİREN DURUMLAR204

a) Cünüplük 205

b) Hayız ve Nifas205

B) GUSLÜN FARZLARI 206

C) GUSLÜN SÜNNETLERİ ve ÂDÂBI 207

V. TEYEMMÜM208

A) TEYEMMÜMÜN SEBEPLERİ209

B) TEYEMMÜMÜN YAPILIŞI209

C) TEYEMMÜMÜ BOZAN DURUMLAR 210

VI. KADINLARA MAHSUS HALLER210

A) HAYIZ 211

a) Süresi 212

b) Dinî Hükümler 212

B) NİFAS214

C) İSTİHÂZE 215

Altıncı Bölüm Namaz

I. GENEL OLARAK İBADETLERİN AMACI 217

II. NAMAZIN MAHİYETİ ve ÖNEMİ 219

III. NAMAZ ÇEŞİTLERİ223

A) FARZ NAMAZLAR223

B) VÂCİP NAMAZLAR224

C) NÂFİLE NAMAZLAR224

IV. NAMAZIN FARZLARI ve VÂCİPLERİ 226

A) NAMAZIN FARZLARI227

a) NAMAZIN ŞARTLARI227

1. Hadesten Tahâret227

2. Necâsetten Tahâret 229

3. Setr-i Avret229

4. İstikbâl-i Kıble231

5. Vakit233

aa) Beş Vakit Namazın Vakitleri234

bb) Müstehap Vakitler236

cc) Mekruh Vakitler237

dd) Kutuplarda Namaz 238

6. Niyet238

b) NAMAZIN RÜKÜNLERİ240

1. İftitah Tekbiri240

2. Kıyam 241

3. Kıraat241

aa) Kur’an Meâliyle Kıraat 242

bb) Gizli ve Açık Okumanın Ölçüsü243

cc) Zelletü'l-kârî245

4. Rükû246

5. Secde247

6. Ka‘de-i Ahire247

B) NAMAZIN VÂCİPLERİ249

V. NAMAZIN SÜNNET ve ÂDÂBI251

A)SÜNNETLERİ 252

B) NAMAZIN ÂDÂBI255

VI. NAMAZA AYKIRI DAVRANIŞLAR 256

A) NAMAZIN MEKRUHLARI256

B) NAMAZI BOZAN ŞEYLER259

VII. NAMAZIN KILINIŞI262

VIII. EZAN ve KÂMET266

IX. CEMAATLE NAMAZ270

A) CEMAATLE NAMAZ270

a) Cemaatle Namaz Kılmanın Fazileti270

b) Cemaatle Namazın Hükmü271

c) Kadınlann Mescidlere Gitmeleri ve Saf Düzeni 272

d) Cemaate Gitmemek İçin Mazeret Sayılan Haller275

e) Bir Mescidde Cemaatin Tekrarlanması276

f) Cemaatle Namaz Kılmanın Âdâbı277

B) İMAMLIK277

a) İmamlığın Şartlan278

b) İmama Uymanın Geçerlilik Şartlan279

c) Cemaatle Namaza İlişkin Bazı Meseleler 281

C) İMAMA UYANIN HALLERİ282

a) Müdrik282

b) Lâhik284

c) Mesbûk285

X. CUMA NAMAZI287

A) DİNDEKİ YERİ ve HÜKMÜ288

B) CUMA NAMAZININ ŞARTLARI289

a) Cuma Namazının Vücûb Şartlan290

1. Erkek Olmak290

2. Mazeretsiz Olmak 292

3. Hürriyet293

4. İkâmet294

b) Cuma Namazının Sıhhat Şartlan294

1. Vakit 294

2. Cemaat294

3. Şehir 295

4. Cami296

5. İzin298

6. Hutbe299

aa) Hutbenin Rüknü299

bb) Hutbenin Şartlan300

cc) Hutbenin Sünnetleri301

dd) Hutbenin Mekruhlan302

C) CUMA NAMAZININ KILINIŞI302

1. Zuhr-i Ahîr Namazı302

2. Cuma Vakti ve Cuma Namazıyla İlgili Bazı Meseleler 303

XI. VİTİR NAMAZI304

XII. BAYRAM NAMAZI 306

XIII. NÂFİLE NAMAZLAR308

A) REVÂTİB SÜNNETLERİ308

a) Vakit Namazlanyla Birlikte Düzenli Olarak Kılınan Sünnetler 308

aa) Müekked Sünnetler309

bb) Gayr-i Müekked Sünnetler309

b) Teravih Namazı311

B) DİĞER NÂFİLE NAMAZLAR315

a) Teheccüd Namazı315

b) Kuşluk Namazı 315

c) Evvâbîn Namazı315

d) Tahiyyetü’l-mescid 316

e) Abdest ve Gusülden Sonra Namaz316

f) Yolculuğa Çıkış ve Yolculuktan Dönüş Namazı317

g) Hâcet Namazı317

h) İstihâre Namazı318

i) Tövbe Namazı 319

j) Teşbih Namazı319

k) Yağmur Duası 320

1) Küsûf ve Husûf Namazları321

m) Mübarek Gecelerde Namaz Kılmak322

XIV. NAMAZLA İLGİLİ BAZI MESELELER 322

A) HASTA NAMAZI322

B) YOLCU NAMAZI323

a) Seferîliğin Mahiyeti323

b) Seferîliğin Hükümleri326

C) İKİ NAMAZI BİR VAKİTTE KILMAK (CEM‘) 329

D) KORKU NAMAZI 333

XV. NAMAZLARIN KAZÂSI334

A) Sebepler335

B) İfa Şekli337

XVI. SECDELERLE İLGİLİ MESELELER 339

A) SEHİV SECDESİ 339

a) Sehiv Secdesinin Yapılış Biçimi340

b) Sehiv Secdesini Gerektiren Durumlar 341

aa) Terkedilmiş Bir Farzın Namaz İçinde Kazâ Yoluyla Telâfi Edilebileceği Durumlar 343

bb) Sehiv Secdesi Yapılması Gereken Durumlar344

cc) İmamlara Özel Durumlar351

B) TİLÂVET SECDESİ352

C) ŞÜKÜR SECDESİ 354

XVII. CENAZE NAMAZI354

A) Cenazenin Yıkanması 356

B) Cenazenin Kefenlenmesi359

C) Cenaze Namazı 360

D) Cenaze Namazının Kılınışı362

E) Cenazeye İlişkin Bazı Meseleler364

F) Taşınması  365

G) Defin366

H) Kur'an Okuma ve Telkin367

İ) Tâziye369

J) Iskat ve Devir370

a) Iskat370

b) Devir  374

K) Şehidlere Ait Hükümler377

Yedinci Bölüm Oruç

I. İLKELER ve AMAÇLAR379

II. ORUCUN MAHİYETİ ve ÖNEMİ381

III. ORUCUN ÇEŞİTLERİ384

A) FARZ ORUÇ 384

B) VÂCİP ORUÇ385

C) NÂFİLE ORUÇ 385

D) ORUÇ TUTMANIN YASAK OLDUĞU GÜNLER 388

IV. ORUCUN RÜKÜN ve ŞARTLARI390

A) HİLÂLİN GÖRÜLMESİ391

a) Hilâlin Görülme Vakti392

b) Rü’yet-i Hilâl Meselesi392

B) YÜKÜMLÜLÜK ŞARTLARI394

a) Yükümlülük Şartlan395

b) Oruç Tutmamayı Mubah Kılan Mazeretler395

C) GEÇERLİLİK ŞARTLARI 398

a) Niyet  399

b) Orucu Bozan Şeylerden Kaçınmak 402

D) ORUÇLU İÇİN MÜSTEHAP OLAN ŞEYLER 402

E) İTİKÂF 404

V. ORUCUN YASAKLARI405

A) ORUCUN MEKRUHLARI 405

B) ORUCU BOZAN ŞEYLER 406

a) Kazâ ve Kefâreti Gerektiren Durumlar406

b) Sadece Kazâyı Gerektiren Durumlar 407

c) İlâç Kullanmanın ve İğne Yaptırmanın Hükmü409

VI. ORUCUN KAZÂS1411

A) RAMAZAN ORUCUNUN KAZÂS1411

B) KEFÂRET ORUCU411

C) FİDYE 413

D) ISKÂT-ı SAVM 415

Sekizinci Bölüm Zekât

I. İLKELER ve AMAÇLAR419

II. MAHİYETİ ve ÖNEMİ422

III. ZEKÂTIN ŞARTLARI426

A) YÜKÜMLÜLÜK ŞARTLARI426

a) Mükellef ile İlgili Şartlar 426

b) Mal ile İlgili Şartlar427

B) GEÇERLİLİK ŞARTLARI436

a) Niyet  436

b) Temlik437

IV. ZEKÂTA TÂBİ MALLAR439

A) ALTIN ve GÜMÜŞ 440

a) Mübâdele Aracı Olması Bakımından Nakit veya Külçe Altın ve Gümüş 440

b) Altın ve Gümüşten Yapılan Ziynet Eşyası441

c) Madenî ve Kâğıt Paraların Zekâtı442

B) TİCARET MALLARI443

C) TOPRAK ÜRÜNLERİ 444

D) BAL ve DİĞER HAYVAN ÜRÜNLERİ447

E) MADENLER ve DENİZ MAHSULLERİ 448

a) Rikâz448

b) Madenler450

c) Deniz Ürünleri452

F) HAYVANLAR452

a) Develerin Zekâtı453

b) Koyunlann Zekâtı454

c) Sığırlann Zekâtı454

d) Atlann Zekâtı455

G) SINAÎ SERVET, YATIRIM ve ÜRETİM ve ARAÇLARI 457

H) BİNA ve NAKİL VASITALARI GİBİ GELİR GETİREN MALLAR460

I) MAAŞ, ÜCRET ve SERBEST MESLEK KAZANÇLARI 462

J) HİSSE SENEDİ463

V. ZEKÂTIN ÖDENMESİ469

A) ZEKÂTIN ÖDENME ZAMANI 469

B) ZEKÂTIN ÖDENME ŞEKLİ472

VI. ZEKÂTIN DAĞITIMI476

A) ZEKÂTIN SARF YERLERİ476

1. FAKİRLER ve MİSKİNLER477

2. ÂMİLLER481

3. MÜELLEFE-i KULÛB482

4. RİKÂB 483

5. BORÇLULAR484

6. Fî SEBÎLİLLAH486

7. İBNÜ's-SEBÎL487

B) ZEKÂTIN DAĞITIM USULÜ 489

C) ZEKÂT VERİLMEYECEK KİMSELER490

D) ZEKÂT VERMEDE YANILMA492

VII. ZEKÂT-VERGİ İLİŞKİSİ493

a) Zekâtın Vergiye Benzemeyen Taraflan494

b) Zekâtın Vergiye Benzeyen Taraflan495

VIII. ZEKÂT VERMENİN ÂDÂBI498

IX. FITIR SADAKASI 501

A) FITIR SADAKASININ ÖNEMİ502

B) FITIR SADAKASIYLA MÜKELLEFİYET 502

C) ÖDEME VAKTİ505

D) FITIR SADAKASININ ÖDENMESİ506

a) Miktan506

b) Ödeme Şekli508

c) Fitre Verilebilecek Kimseler509

Dokuzuncu Bölüm Hac ve Umre

I. İLKELER ve AMAÇLAR511

II. HACCIN TANIMI ve MAHİYETİ514

III. HACCIN ŞARTLARI516

A) YÜKÜMLÜLÜK ŞARTLARI 516

B) EDA ŞARTLARI516

C)GEÇERLİLİK ŞARTLARI 518

a) İHRAM  518

aa) İhramın Rükünleri519

bb) İhramın Vâcipleri522

cc) İhramın Sünnetleri523

dd) İhram Yasaklan523

ee) İhramlıya Yasak Olmayan Şeyler525

b) ÖZEL VAKİT 525

c) ÖZEL MEKÂN526

IV. HACCIN RÜKÜNLERİ 526

A) ARAFAT VAKFESİ526

a) Vakfenin Geçerli Olmasının Şartlan527

b) Arafat Vakfesinin Sünnetleri527

B) ZİYARET TAVAFI  528

a) Tavafın Sahih Olmasının Şartlan529

1. Tavafın Vaktinde Yapılması529

2. Niyet 529

3. Tavafın Haremin içinde, Kâbe’nin Etrafında Yapılması 530

4. Şavtlann Çoğunu Yapmış Olmak530

b) Tavafın Vâcipleri  530

c) Tavafın Sünnetleri531

d) Tavafın Yapılışı532

e) Tavaf Çeşitleri532

V. HACCIN VÂCİPLERİ533

A) SAT533

a) Sa'yin Geçerli Olmasının Şartlan534

b) Sa'yin Vâcipleri534

c) Sa'yin Sünnetleri535

d) Sa'yin Yapılışı535

B) MÜZDELİFE VAKFESİ 536

a) Geçerli Olmasının Şartları536

b) Müzdelife Vakfesinin Zamanı536

c) Akşam ve Yatsı Namazlannın Cem‘-i Te’hir ile Kılınması 537

C) ŞEYTAN TAŞLAMA537

a) Şeytan Taşlamanın Geçerli Olmasının Şartlan537

b) Şeytan Taşlama Zamanı538

c) Atılacak Taş Sayısı539

d) Şeytan Taşlamanın Sünnetleri540

e) Şeytan Taşlamanın Mekruhlan540

f) Şeytan Taşlamanın Yapılışı540

g) Şeytan Taşlamada Vekâlet541

h) Vaktinde Atılamayan Taşlann Kazâsı541

ı) Artan Taşlar541

D) SAÇLARI TIRAŞ ETMEK veya KISALTMAK 541

a) Zamanı ve Yeri542

b) Tıraş Edilecek veya Kısaltılacak Saçın Miktan 542

c) Tıraş ile Diğer Menâsik Arasında Tertip543

d) Tıraş Olma ve Saçlan Kısaltmanın Hükmü543

E) VEDÂ TAVAFI544

a) Vâcip Olmasının Şartlan544

b) Vakti ve Sıhhat Şartı 544

VI. HACCIN SÜNNETLERİ ve ÂDÂBI545

A) HACCIN SÜNNETLERİ545

a) Kudüm Tavafı545

b) Hac Hutbeleri545

c) Arefe Gecesini Mina’da Geçirmek546

d) Bayram Gecesini Müzdelife’de Geçirmek546

e) Bayram Günlerinde Mina’da Kalmak546

f) Muhassab’da Bir Süre Dinlenmek546

B) HACCIN ÂDÂBI 546

VII. UMRE547

A) Tanım 547

B) Umrenin Farz ve Vâcipleri547

C) Umrenin Zamanı547

D) Umrenin Yapılışı548

VIII. HACCIN ÇEŞİTLERİ 548

A) HÜKÜM BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ 548

B) YAPILIŞ ŞEKLİ BAKIMINDAN HAC ÇEŞİTLERİ 548

a) İfrad Haccı 549

b) Temettü' Haccı549

c) Kırân Haccı 549

d) Temettü’ ve Kırân Haccmın Şartlan549

IX. HAC ve UMRENİN YAPILIŞI550

X. HAC ve UMRE ile İLGİLİ KURBANLAR 555

A) HEDYİN MAHİYETİ555

B) HEDY KURBANIYLA YÜKÜMLÜ OLANLAR ve HEDYİN ÇEŞİTLERİ 556

a) Tatavvu Hedy556

b) Vâcip Hedy556

C) HEDY KURBANININ KESİLECEĞİ YER ve ZAMAN 556

D) HEDY KURBANLARININ ETLERİ557

E) KURBAN YERİNE ORUÇ557

XI. HAC ve UMRENİN CİNAYETLERİ558

A) CİNAYETİN ANLAMI 558

B) CİNAYETLERİN CEZA ve KEFÂRETLERİ559

a) Hac ve Umrenin Bozulmasına Yol Açan ve Kazâ Edilmesini

Gerektiren Cinayetler 559

b) Deve veya Sığır Kesmeyi (Bedene) Gerektiren Cinayetler 559

c) Koyun veya Keçi Kesmeyi (Dem) Gerektiren Cinayetler 560

aa) Hac ve Umrenin Vâcipleriyle İlgili Olanlar560

bb) İhram Yasaklanyla İlgili Olanlar560

d) Fıtır Sadakası Kadar Bağışta Bulunmayı Gerektiren Cinayetler 562

e) Bedel Ödemeyi Gerektiren Cinayetler562

aa) Karada Yaşayan Av Hayvanlanyla İlgili Olanlar 562

bb) Harem Bölgesinin Avlan ve Bitkileriyle İlgili Olanlar 563

f) Özür Sebebiyle İhram Yasaklanna Uymamak563

C) CİNAYET CEZA ve KEFARETLERİN ÖDEME ZAMANI ve YERİ563

XII. İHSÂR ve FEVÂT564

A) İHSÂR564

a) İhsâr Sebebiyle İhramdan Çıkma565

b) İhsâr Sebebiyle Yapılamayan Menâsikin Kazâsı565

B) FEVÂT565

XIII. HACDA VEKÂLET566

A) İbadetlerde Vekâlet566

B) Farz Olan Hac İçin Vekâlet Şartlan567

XIV. MEDİNE'DE MESCİD-i NEBİ'Yİ ve PEYGAMBERİMİZİN KABRİNİ ZİYARET569

Onuncu Bölüm

Hz. Peygamber’in İbadet Hayatı 573

2. CİLT

Onbirinci Bölüm Kurban

1. Kurbanın Dinî Hükmü ve Kurban Çeşitleri2

2. Kurban Kesme Yükümlülüğü3

3. Kurbanlık Hayvan Kesimi6

a) Şartlar6

b) Kesim İşlemi8

4. Kurbanın Eti ve Diğer Parçalan9

5. Akîka Kurbanı11

Onikinci Bölüm Kefâretler

1. Oruç Bozma Kefareti14

2. Yemin Kefareti16

3. Zıhâr Kefareti17

4. Adam öldürmenin Kefareti18

5. Hacda Tıraş Olma Kefareti19

6. Hayızlı Kadınla Cinsî Münasebet Kefareti19

Onüçüncü Bölüm Adak ve Yeminler

1. Adak21

a) Mahiyeti 21

b) Şartlan23

c) Hükmü 24

2. Yeminler25

a) Mahiyeti25

b) Yemin Çeşitleri27

1. Lağv Yemini27

2. Gamûs Yemini27

3. Mün'akit Yemin27

Ondördüncü Bölüm Haramlar ve Helâller

I. İLKE ve AMAÇLAR29

II. YİYECEKLER31

A) Eti Yenen ve Yenmeyen Hayvanlar34

a) Tarihçe 34

b) İlke ve Amaçlar35

c) Kara Hayvanlan38

d) Su Hayvanlan41

e) Hem Karada Hem Suda Yaşayan Hayvanlar42

f) Hayvan Etleri ile İlgili Bazı Meseleler42

g) Domuzla İlgili Fıkhı Hükümler 43

B) Hayvanlann Kesimi45

a) Kesilen Hayvan46

b) Hayvanı Kesenin Niteliği47

c) Tesmiye48

d) Kesimde Kullanılan Alet50

e) Kesim Usulü50

f) Kesilen Hayvanın Kamından Çıkan Yavru51

g) Değerlendirme51

C) Av ve Avlanma52

a) Avlanmanın Dinî Hükmü53

b) Şartlan54

1. Avcı ve Avlanma Şekli ile İlgili Şartlar54

2. Avlanacak Hayvanla İlgili Şartlar56

3. Av Aleti ile İlgili Şartlar58

a) Silâhla Avlanma 58

b) Avcı Hayvanla Avlanma59

III. İÇECEKLER60

IV. BAĞIMLILIKLAR66

A) Sigara66

a) Zarar67

b) İsraf68

c) Nafaka Yükümlülüğü68

B) Uyuşturucu Maddeler 69

V. GİYİNME ve SÜSLENME70

A) Örtünme70

B) İpekli Elbise ve Kumaş Kullanımı73

C) Süslenme ve Estetik Müdahaleler78

a) Saçla İlgili Tasarruflar79

b) Kaş Alma-Kıl Yolma81

c) Vücutta Kalıcı İz Bırakan Tasarruflar 82

d) Estetik Ameliyat82

D) Altın ve Gümüş Kullanımı84

a) Altın ve Gümüş Kullanımıyla İlgili Hadisler85

b) Altın ve Gümüş Ziynetin Kullanımı 85

c) Altın ve Gümüş Ev Eşyasının Kullanımı86

d) Altın ve Gümüş Eşya Bulundurma86

e) Altın Yüzük88

f) Altın Süsleme89

E) Saç Sakal ve Bıyık90

F) Kolonya ve Alkollü Madde Kullanımı93

VI. SANAT, SPOR ve EĞLENCE94

A) Sanat95

a) Kavramsal Çerçeve95

b) Resim ve Heykel97

c) Müzik105

B) Spor ve Eğlence113

a) Kavramsal Çerçeve113

b) Peygamberimizin Teşvik Ettiği Bazı Sportif Faaliyetler 115

C) Oyun-Eğlence 117

a) Düğün117

b) Tavla 118

c) Satranç121

d) Kumar 121

VII. CİNSÎ HAYAT123

A) Cinsî Duygu ve Cinsiyet Eğitimi 124

B) Cinsî Hayat ve Yasaklar126

a) Zina Yasağı 129

b) Koruyucu Önlem ve Yasaklar131

C) Doğum Kontrolü133

a) Bireysel Boyut134

b) Nüfus Planlaması135

D) Çocuk Düşürme137

E) Sunî İlkah ve Tüp Bebek140

VIII. GÜNLÜK HAYAT143

A) Bid'at ve Hurafeler143

B) Gayb Bilgisi146

a) Falcılık147

b) Yıldız ve Burç Falı149

c) Kehanet152

d) Cincilik152

e) Büyücülük154

C) Ruh155

a) Ruh Çağırma155

b) Tenâsüh 157

D) Rüya Tabiri160

E) Hastalık ve Tedavi 163

a) Haram Maddelerle Tedavi164

b) Okuyarak Tedavi 166

c) Organ Nakli168

1. İtikadî ve Uhrevî Açıdan168

2. İslâm Hukuk Prensipleri Açısından170

F) Hayvanlar  173

a) Hayvan Haklan 174

b) Hayvan Besleme175

c) Köpek 175

d) Sunî Tohumlama177

IX. ŞAHIS ve MAL ALEYHİNE İŞLENEN TEMEL SUÇLAR178

A) Öldürme178

B) Kan Davası180

C) İntihar182

D) İffet ve Namusa Saldın184

E) Kişilik Haklanna Saldın186

F) Sarhoşluk187

G) Hırsızlık 189

H) Gasp ve Yağma190

I) Haksız Fiil 192

J) Haksız İktisap193

Onbeşinci Bölüm Aile Hayatı

I. İLKE ve AMAÇLAR195

II. EVLENME198

A)Evlenmenin Önemi198

B) Evlenmenin Mahiyeti ve Yapılışı199

C) Nişanlanma 201

D) Evlenmenin Unsur ve Şartlan203

a) Unsurlan 203

1. Taraflar204

2. İrade Beyanı 204

b) Kuruluş Şartlan204

1. Ehliyet204

2. Meclis Birliği205

3. Evlenme Engelinin Olmayışı 205

4. Evliliğin Şartsız Olması205

c) Geçerlilik Şartlan206

1. Şahitler206

2. Evlenme Engelinin Olmaması207

3. İkrahın Olmaması207

4. Evlenmenin Gizlenmemesi208

d) Yürürlük Şartlan 208

e) Bağlayıcılık Şartlan209

f) Şartlara Uymamanın Sonucu 209

E) Evlenme Ehliyeti210

F) Velâyet211

a) Kısınılan212

1. Zorlayıcı  Velayet (Velâyet-i İcbâr)212

2. Zorlayıcı Olmayan Velâyet (Velâyet-i İhtiyâr veya İstihbâb) 212

b) Veliler213

1. Hususi Veli213

2. Umumi Hal213

c) Bulûğ Muhayyerliği214

G) Denklik214

H) Evlenme Engelleri215

a) Devamlı Evlenme Engelleri215

1. Kan Hısımlığı215

2. Sihri Hısımlık215

3. Süt Hısımlığı 215

b) Geçici Evlenme Engelleri  216

1. Başkasının Eşi Olma  216

2. İki Akraba ile Birden Evlenme216

3. Üç Kere Boşanma216

4. Din Farkı 217

I) Evliliğin Sonuçlan217

a) Kadının Haklan217

1. Mehir217

2. Nafaka 219

b) Kocanın Haklan221

J) Değerlendirme221

111. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SONA ERMESİ 223

A) Fesih 223

B) Boşama224

a) Boşamanın Şartlan 225

1. Kocaya Ait Şartlar225

2. Kadına Ait Şartlar227

b) Boşama Sözleri  227

c) Boşama Çeşitleri229

1. Ric'î Talâk229

2. Bâin Talâk  230

3. Sünnî Talâk231

4. Bid‘î Talâk231

d) Şartlı Boşama 232

C)Karşılıklı Rızâ ile Boşanma232

D) Mahkeme Karan ile Boşanma 233

a) Kazâî Boşanma Sebepleri233

1. Hastalık ve Kusur  233

2. Kocanın Nafakayı Temin Etmemesi 234

3. Terk ve Gaiplik  235

4. Fena Muamele ve Geçimsizlik236

b) Liân237

c) İlâ 237

E) Değerlendirme237

IV. EVLİLİĞİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 239

A) İddet  239

a) Ölüm İddeti240

b) Boşanma veya Fesih İddeti240

B) İddet Nafakası 241

V. DOĞUM ve SONUÇLARI241

A) Nesep242

a) Nesebin Sübûtu242

1. Geçerli Evlilik242

2. Fâsid  Evlilik242

3. İkrar243

b) Evlât Edinme243

B) Emzirme244

C) Çocuğun Bakım ve Terbiyesi244

D) Nafaka245

a) Usul Nafakası245

b) Fürû Nafakası245

c) Hısımlık Nafakası245

VI. MİRAS HUKUKU246

Onaltıncı Bölüm Siyasal Hayat

I. HIRİSTİYAN BATI’DA DİN ve SİYASET 252

A) Tarihsel Tecrübe252

B) Din ile İlişkileri Bakımından Devlet Biçimleri255

a) Teokrasi256

b) Bizantinizm256

c) Laiklik257

C) Yönetim Biçimleri260

II. MÜSLÜMAN DOĞU'DA DİN ve SİYASET261

A) Kur'an ve Sünnet262

B) Tarihsel Tecrübe264

a) Hz. Peygamberin Siyasî Liderliği264

b) Medine Sözleşmesi266

c) Peygamber Sonrası Dönem270

1. Hilâfetin Kaldmlması276

2. Tarihsel Tecrübeye İlişkin Değerlendirme285

C) Klasik İslâm Siyaset Teorisi288

a) Hâkimiyet 288

b) Devlet289

1. Yasama291

2. Yürütme294

3. Yargı296

c) Hilâfet297

D) Değerlendirme301

III. İNSAN HAKLARI303

A) Din ve Vicdan Hürriyeti 307

B) Kadın Haklan312

C) Kölelik  325

Onyedinci Bölüm Çalışma Hayatı

I. EMEK-SERMAYE DENGESİ331

II. İŞÇİ-İŞVEREN İLİŞKİLERİ 333

A) İş Akdi  333

B) İşverenin Hak ve Sorumlulukları 335

C) İşçinin Hak ve Görevleri336

Onsekizinci Bölüm Hukukî ve Ticarî Hayat

1. İLKE ve AMAÇLAR341

A) Akid 343

a) Akdin Tabii Unsurları  344

b) Akdin Kuruluş Şartlan346

c) Akdin Geçerlilik Şartlan349

d) Akidlerin Hükümsüzlüğü351

e) Akdin Hukukî Sonucu 351

f) Akdin Sona Ermesi352

g) Akid Çeşitleri 353

B) Rızâ İlkesi  354

a) Gabin ve Tagrir Yasağı355

b) Garar Yasağı358

c) Bilinmezlik Yasağı 360

II. HUKUKİ HAYAT361

A) Borç362

B) Satım365

a) Yasaklanan Satım Çeşitleri 366

1. Garar ve Bilinmezlik Sebebiyle Yasaklanan Satımlar 367

2. Zarar ve Gabin Sebebiyle Yasaklanan Satımlar370

3. İbadet Vakti Açısından Konan Satım Yasağı374

4. Harama Yol Açan Satım375

5. Haram Yoldan Kazanan Kimselerden Alışveriş Yapmak 376

b) Satım Çeşitleri  376

C) Takas  377

D) Kiralama378

E) Şüfa  383 

F) Şirket  388

G) Ariyet 390

H) Karz391

I) Hibe 393

J) Havale395

K) Kefalet 396

L) Rehin   398

M) Emanet Mal 401

N) Buluntu Mal402

O) Vekâlet 405

P) Yargılama Hukuku406

III. TİCARİ HAYAT408

A) Helâl Kazanç409

B) Faiz Yasağı  411

a) Kur’an’da Faiz Yasağı412

b) Sünnette Faiz Yasağı414

c) Faiz Yasağının Amacı416

d) Faiz Yasağının İlleti 418

e) Faiz-Kâr İlişkisi  420

f) Faiz Konusunda İslâm Bilginlerinin Tavn420

g) Faizde Hile  421

h) Enflasyon-Faiz İlişkisi 422

ı) Vade Farkı-Faiz İlişkisi423

j) Değerlendirme  424

C) İne Satışı  426

D) Döviz ve Para Değişimi (Sarf) 431

E)Enflasyonun Borç İlişkilerine Etkisi432

F) Vadeli Satış  437

G) Pey Akçesi ve Cezaî Şart441

H) Kâr Haddi  442

I) Hava Parası444

J) Borsa ve Hisse Senedi447

K) Sigorta  451

Ondokuzuncu Bölüm Sosyal Hayat

I. SORUMLULUK BİLİNCİ ve ÇEVRE 468

A) Doğal Çevre469

B) Sosyal Çevre 471

II. SOSYAL DÜZEN KURALLARI 476

III. KOMŞULUK İLİŞKİLERİ478

IV. TÖRE ve TÖRENLER480

A) Mevlid 480

B) Ziyaretleşme482

C) Bayramlaşma483

D) Tokalaşma ve Kucaklaşma   484

E) Aşûre  487

F) Yılbaşı  488

G) Nevruz 489

H) Yaş Günü ve Yıl Dönümü  491

Yirminci Bölüm İslâm Ahlâkı

I. TANIMLAR ve GENEL BİLGİLER  493

A) Ahlâkın Tarifi ve Mahiyeti    493

B) Ahlâk İlmi 495

C) Ahlâk Felsefesi  496

D) İslâm Ahlâkı 496

II. TARİH ve LİTERATÜR    498

A) Câhiliye Dönemi Ahlâkına Kısa Bir Bakış   498

B) Kur’an ve Sünnet’te Ahlâk  500

a) İslâm’ın Ahlâkta Meydana Getirdiği Zihniyet Değişikliği 500

b) Kur’an ve Sünnet’te Temel Ahlâk Kavranılan  502

1. Takvâ  503

2. Hilim   506

C) İslâm Ahlâkının Bir Bilim Dalı Olarak Ortaya Çıkışı   510

a) İlk Gelişmeler ve Örnek Eserler   510

b) Edep Kavramı ve Edebî-Ahlâkî Mahiyette Telifler  511

III. İSLÂM’IN BELLİ BAŞLI AHLÂK PROBLEMLERİNE BAKIŞI 514

A) Ahlâkî Özgürlük   514

B) Ahlâkın Kaynağı    516

C) Ahlâkın Gayesi   517

IV. BAŞLICA AHLÂKÎ GÖREV ve SORUMLULUKLAR     519

A) İnsanın Kendi Kişiliğine Karşı Görevleri    519

a) İnsanın Bedensel Varlığı ile İlgili Görevleri 520

b) İnsanın Ruhsal ve Mânevî Varlığı ile İlgili Görevleri   520

1. Takvâ           521

2. Hilim           521

3. Hikmet             521

4. İffet                 523

5. Doğruluk ve Dürüstlük         523

6. Tevazu 525

B) Ailede Ahlâkî Görevler        526

a) Ailenin Önemi 526

b) Eşler Arasında Haklar ve Görevler               527

c) Ana Babanın Çocuklanna Karşı Görevleri       528

d) Çocuklann Ana Babalarına Karşı Görevleri   529

e) Akrabalar Arasında Haklar ve Görevler 530

C) Toplumsal Görev ve Sorumluluklar     531

a) Sevgi, Kardeşlik ve Dostluk       531

b) Toplumsal Banş ve Uzlaşma     533

c) İnsan Haklanna Saygı     535

D) İş ve Ticaretle İlgili Görev ve Sorumluluklar   539

a) Çalışma, Üretim ve Kazanmanın Önemi    539

b) Üretim ve Kazanma ile İlgili Görevler 540

c) Harcama ve Tüketimle İlgili Görevler     543

E) Siyasetle İlgili Görev ve Sorumluluklar 547

a) İslâm Düşüncesinde Siyasetin Önemi     547

b) Yöneticinin Bazı Nitelikleri ve Görevleri  548

1. Ehliyet ve Liyakat   548

2. Adalet ve Dürüstlük    549

c) Yönetilenlerin  Görev ve Sorumlulukları     550

1. Siyasî Otoriteye Saygı  550

2. Toplumun Haksız Yönetime Karşı Tavır Alması 551

V. Hz. PEYGAMBERİN ÖRNEK AHLÂKI ve ŞAHSİYETİ  552

İndeks             559