Hamîd-i Velî (Somuncu Baba), Hacı Bayram Velî ve Şeyh Tâceddîn Velî, Osmanlı döneminin en büyük âlim ve evliyâlarındandır. Bu zatların Osmanlı tarihinde ve tasavvufta önemli bir yeri vardır. Bu yüzden bu âlimlerin hayatları, hikmetli sözleri, kerâmetleri ve çevreleri ile nadir tabakât kitaplarından ve Türkiye İhtisas Kütüphânelerinden tesbit edebildiğimiz Arapça, Farsça ve Osmanlıca elyazması ve matbû eserlerini topluca sunmak, bilim dünyası için son derece faydalı olacaktır. Böylece Osmanlı kültür ve tarihi ile ilgili ciddî bir boşluk doldurulacak ve araştırmacılara bu hususta yön verilecektir. Nitekim Kâtip Çelebi evzunun "Keşfu'z-zunûn" adlı eserinin mukaddimesi’nde naklettiği "Kim bir mü’minin hayat tarihini yazarsa, onu yaşatmış gibi olur." meâlindeki hadîs-i şerîf ile "Bizim eserlerimiz, bizi tanıtan belgelerdir. Bunun için, bizden sonra eserlerimize bakınız." meâlindeki beyit, bu mevzunun ne derece büyük önem arz ettiğini göstermektedir. Bunun yanı sıra "Büyüklerini tanımayan bir millet, asla yükselemez." veciz söz de, burada hatırlatılmalıdır.
Evrâd, duâdır. Duâ, bir kimsenin kendisi veya başkası hakkında bir dileğine bir arzusuna kavuşması için Allahü teâlâya yalvarmasıdır. Nitekim Allahü teâlâ Kur'ân-ı kerimde, "Bana (hâlis kalb ile) duâ ediniz. Duânızı kabûl ederim." (Mü’min sûresi: 60). Mü’minin din kardeşi için, arkasından yaptığı hayır duâ kabûl olur. Bir melek, "Allahü teâlâ, bu iyiliği sana da versin! ve Acirc;min" der. Meleğin duâsı red edilmez (Hadîs-i şerîf-Riyâzü’s-Sâlihîn).
Bilhassa Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ve Seyyid Ahmed Rifâî gibi Selçuklu ve Osmanlı döneminde yaşayan âlim ve evliyâların kendilerine mahsus evrâdları vardır. Bunların gün yüzüne çıkartılması zaruret mahallindedir. Çünkü İslâmiyette duânın büyük önemi vardır. Bu münâsebetle Hamîd-i Velî, Hacı Bayram Velî ve Şeyh Tâceddîn Velî’nin İstanbul Millet Kütüphânesinde ve Çorum Hasan Paşa Yazma eser Kütüphânesi’nde bulunan el-yazması Evrâdlarını harekeleyerek kaydedildi. Bu eserde Osmanlı devrinde yaşamış olan ve çeşitli bilim dallarında çok değerli matbu ve elyazması eser kaleme alan bu âlim ve evliyanın topluca tanıtılması ve günlük duâları olan evrâdlarının sunulması, Osmanlı tarihi ve tasavvuf tarihi açısından yararlı olacaktır.
ÖNSÖZ 7
KISALTMALAR 9
GİRİŞ 11
I. Zikir 11
II. Evrâd 13
BİRİNCİ BÖLÜM
ŞEYH HAMİD-İ VELÎ’NİN HAYATI VE ESERLERİ 15
Kerâmet Ve Menkîbeleri 22
ve Acirc;hiret İçin Çalışıyorduk 22
Ateşsiz Fırın 22
Ey Mübârek Hayvan 23
Evlâdım, Hiç Üzülme 24
Hamid-i Velînin Oğlu Yusuf Hakîkî 24
Hamid-i Velînin Çevresi 26
1. Şücâeddîn-i Karamânî 26
Sultan II. Murad Ve Şücaeddin Karamani 27
2. Molla Fenârî 28
3. Emir Sultan 31
Emirsultanın Himmeti 33
Hamîd-i Velî nin Evrâdı 34
İKİNCİ BÖLÜM
HACI BAYRAM VELÎ’NİN HAYATI VE ESERLERİ 45
Kerâmet Ve Menkîbeleri 56
Fâsıklardan Uzaklaş: 56
Hacı Bayram-ı Velinin Sultan Murada Nasihati 57
Hacı Bayram Velînin Çevresi 65
3. Hızır Dede 72
4. Akbıyık Sultan
Fatih ve Akbıyık Sultan
5. Muhammed Üftâde
Kerâmet Ve Menkıbeleri
6. Eşrefoğlu Rûmî Abdullah
Hacı Bayram-ı Velî nin Evrâdı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
T ve Acirc;CEDDÎN VELÎ’NİN HAYATI VE ESERİ
Tezkireci Tâceddîn Efendi
Tâceddîn Efendi nin Oğlu Şeyh Mustafa Ankaravî. Tâceddîn Velî nin Çevresi
1. Azîz Mahmud Hüdâyî
2. Şeyh Paşa
Tâceddîn Dergâh Evi (Kasr-ı Ebniye)
Divân-ı Tâceddîn-i Velî
Tâceddîn-i Velînin Evrâdı
KAYNAKÇA